3 Ağustos 2015 Pazartesi

En zekilerin bile görmek istemeyecekleri önyargıları olabilir...

Çok uzun zamandır buraya bir şey yazmamıştım. Bugün benim için ilginç olan bir şey okudum. Belki bu kısa yazıyı okuyacaklar için de ilginç olabilir öğrendiğim şey.

Şu sıralar Stephen Hawking'in popüler bilim kitaplarını okumaktayım. Çok uzun süre (tam hatırlayamamakla birlikte Amerika için 55 hafta olması lazım) Amerika ve İngiltere'de en çok satan kitaplar listesinin tepesinde kitapları olan bir bilim adamı ve yazar. Kendi söylemine göre Evren ve Evren hakkındaki çalışmaları için kitap yazmasının nedeni en başta kızının eğitim giderlerini karşılayabilmek. 

Resim şuradan alınmıştır: http://www.amazon.co.uk/Black-Holes-Universes-Other-Essays/dp/0553406639


Bir bilim adamı olarak herkesin anlayabileceği bir üslupla yazmış kitaplarını. Tabii ki bunda anlaştığı yayınevinin çok büyük katkısı var. Yayınevi yönetmeninin yönlendirmeleri sonucu bu tip anlaşılabilir kitaplar yazabilmiş. Hawking'in söylediğine göre kitabında bazı temel denklemlere yer vermek istemiş, fakat yayınevi yönetmeni biraz halk yardakçılığı (bkz. populis bir tavırla) yaparak Hawking'in koyacağı her denklemin satışları yarıya indireceğini söylemiş. Hawking kitabına koyduğu Einstein'ın meşhur kütle enerji denkleminin (E=mc^2) kitabın satışlarını yarıya indirip indirmediğini bile şaka yoluyla da olsa sorgulamış.

Gelelim benim öğrendiğim bilgiye. Hawking son yüzyılda kuramsal fizikte olan gelişmelerden bahsettiği kitabında doğal olarak Einstein'a ve çalışmalarına da yer vermiş. İlginç olan şey, Einstein'ın 1905'te özel görecelik kuramı olarak ortaya koyduğu, 1915 yılında ise genel görecelik kuramı olarak genişlettiği kuramında evrenin matematiksel olarak büzüldüğünün veya genişlediğinin gösterilebilmesine rağmen, Einstenin'ın statik evren olgusuna körü körüne inanması ve kuramının bunu belirtmesi için adına kozmolojik sabit denilen bir sabit eklemesi. 1929 yılında Edwin Huble'ın evrenin genişlediğini gösteren gözlemiyle, Einstein büyük bir hata yaptığını anlamış ve bu kozmolojik sabiti hayatnın en büyük hatası olarak nitelendirmiş. Şimdi neden "En zekilerin bile görmek istemeyecekleri önyargıları olabilir..." gibi bir başlık kullandığımı anlamışsınızdır. Kendi hayatımda önyargılardan kurtulmaya çalışan birisi olarak şunu belirtmeliyim bu örnek bana daha kurtulamamış olduğum nice önyargım olabileceğini hatırlattı.

Önyargısız bir hayat sizinle olsun!

Altan ONAT